Klasik Üretim ve Endüstriyel Üretimde Osmanlı Devletinde Endüstriyel Üretime Geçiş -1

Firdevs Öğretmen :

Balta Limanı Ticaret Antlaşması’nın sonuçlarından nelerdir?

Öğrencilerden Ali,

I. Osmanlı Devleti’nde hammadde fiyatlarında büyük düşüşler yaşanması

II. Osmanlı pazarlarının büyük oranda yabancıların denetimine geçmesi

III. Avrupa mallarının yerli m allar ile rekabet edem ez hale gelmesi

IV. Osmanlı yerli sanayisinin zayıflaması

Şeklinde cevap vermiştir.

Ömer öğretmen tarih dersinde öğrencilerine “Sanayi İnkılabının sonucunda Avrupa’da yaşanan gelişmeler nelerdir? şeklinde soru sormuştur.

Öğretmen: Sanayi inkılabının ilk önce İngiltere'de başlamasının nedenleri nelerdir?

Öğretmenin bu sorusuna aşağıdaki öğrenciler şu şekilde cevap vermişlerdir?

Ali: Geniş bir sömürge ağına sahip olması,

Veli: Sermaye birikiminin diğer ülkelere göre daha fazla olması

Zeki: Zengin maden ve kömür yataklarının bulunması

Osmanlı Devleti’nde Sanayi Devrimi gerçekleşmemiştir.

Bu durumun nedenleri arasında,

I. Coğrafi konumu

II. Teknik yetersizliği

III. Kapitülasyonların etkisi

XIX. yüzyılda Osmanlı ekonomisinin dışa bağımlı hâle gelmesinde;

I. Sanayi İnkılabı

II. Balta Limanı Antlaşması

III. Kapitülasyonlar

I. Otuz Yıl Savaşlarının başlaması,

II. El emeği ile üretim yapan atölyelerin açılması,

III. Seri ve ucuz üretimin artması

• El tezgahlarının önemini kaybetmesi
• Tarım da insan gücüne duyulan ihtiyacın azalması
• Sömürgecilik yarışının hızlanması
• Toprağa dayalı zenginlik anlayışının gelişmesi
• İşçi sınıfının ortaya çıkması

1838’de İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Ticaret Antlaşması göre Osmanlı Devleti, gerek gördüğünde bazı malların ihracını yasaklayabilirler hakkından vazgeçti. Ayrıca yabancı tüccarların Osmanlı sınırları içinde yerli ürün alıp satabilmeleri karşılığında harç talep etme, tekel mallarının fiyatlarını belirleme hak ve imkânından kısmen veya 

tamamen yoksun kaldı. Aynı şekilde Avrupa’dan gelen m allara istediği oranda gümrük vergisi koyabilme yetkisini de kaybetti. 

Paragraftaki bilgilerden hareketle:

I. Osmanlı Devleti, ekonomide egem enlik haklarının bir kısmını kaybetmiştir. 

II. Balta Limanı Ticaret Antlaşması Osmanlı ekonomisini olumsuz etkilemiştir.

III. Yerli tüccar, yabancı tüccar karşısında ekonomik anlam da güçlenmiştir.

Sanayi Devrimi’nin temeli, kömürün enerji kaynağı o larak kullanılmaya başlanması ve ..................... tarafından ..................... geliştirilmesiyle başlamıştır. Sanayi inkılabı ilk defa ..................... ’de XVIII. yüzyılda ....................... alanında ortaya çıkmıştır.

Sanayi İnkılabı ile birlikte

I. Ham madde ihtiyacı artmıştır.

II. Sömürgecilik yarışı hızlanmıştır

III. Osmanlı Devleti’nin dışa bağımsızlığı azalmıştır.

Öğretmen: Batılı devletler hangi ihtiyaçlarını karşılamak için sömürgelerini kullanmışlardır?

Öğretmenin sorusuna öğrenciler şu şekilde cevap vermişlerdir.

Ali: Ham Madde

Veli: Pazar

Zeki: İş gücü

I. Tarım sal üretim, atla sürülen sabanlardan buharla sürülen dövenlere ve son olarak da petrolle çalışan traktörlere varana kadar makinelerin aşamalı olarak tarıma girmesinden yararlandı.

II. Sanayi Devrimi iktisadi alanda para ekonomisinin gelişimi, kendi kendine yeten köylü ve çiftçiyi, her birinin yeni talepleri ve amaçları olan işçilere ve tüketicilere çevirdi.

III. Bilim ve teknolojideki değişim ve gelişim yoğunluğu icatları mucitlerden alıp desteklenen sistematik AR-GE alanına taşıdı.

Sanayi İnkılabı sonucu ham madde ve pazar ihtiyacının artması Osmanlı Devleti’nde;

I. Kapitülasyonların yaygınlık kazanmasına,

II. Lonca teşkilatının çökmesine,

III. Mamul işlenmiş madde satışlarının artmasına