Komünite Ekolojisi - 1

Yerli olmayan, ortama sokulduğu noktanın çok ötesine yayılarak uygun habitatlara yerleşip hakim duruma gelen, çevresel veya ekonomik zararlara yol açan türlere ................ adı verilir.

Aşağıdaki şemada kara ekosistemi ve su ekosistemi arasındaki geçiş bölgesi gösterilmiştir.

Buna göre,

I. X bölgesindeki tür çeşitliliği Y bölgesine göre daha azdır.
II. Y bölgesindeki birey sayısı Z bölgesine göre daha azdır.
III. Y bölgesindeki birey sayısı X bölgesine göre daha fazladır.
IV. Z bölgesindeki tür çeşitliliği Y bölgesine göre daha fazladır.

Aşağıdaki grafikte bir bölgedeki A ve B ormanlık alanlarındaki ağaçların göreceli bollukları gösterilmiştir.

Buna göre,

I. A ormanının biyolojik çeşitliliği B ormanından daha azdır.
II. A ormanının tür çeşitliliği B ormanıyla aynıdır.
III. B ormanının tür çeşitliliği A ormanından daha yüksektir.
IV. B ormanındaki türler A ormanındakilere göre daha uzun ömürlüdür.

Sazangiller ailesinin bir üyesi olan Corassius gibelio (gümüşi havuz balığı) canlısının normal dağılım alanı Kore, Kuzey Doğu Çin, Rusya’dır. Türkiye'de bu türe ilk olarak 1988’de Trakya’daki gala gölünde rastlanmış. Daha sonra da Türkiye’nin doğu bölgelerini de içine alan geniş bir bölgede görülmüştür. Bu balık türü, bulunduğu bölgelerde yerli kızılkanat ve eğrez balıkları için kuvvetli bir rekabetçi olup sayılarının hızla azalmasına neden olmuştur.

Tür çeşitliliği, komünitedeki tür çeşitliliğinin fazla olması ve türlerdeki bireylerin nispi bolluğuyla ilgilidir.

Tür çeşitliliğiyle ilgili,

I. Karasal komünitelerde sahillerden dağlara çıkıldığında artar.
II. Sucul ekosistemlerde suyun derinliği arttıkça artar.
III. Sucul ekosistemlerde suyun temizliği arttıkça artar.
IV. Karasal ekosistemlerde kutuplardan ekvatora doğru gidildiğinde artar.

ABD Washington eyaleti kıyılarındaki kayalıklarda diğer omurgasızları da tüketmekle birlikte tercihen midyelerle beslenen Pisaster ochraceous ile birlikte çok çeşitli alg ve omurgasız türü yaşar. Ekolog Robert Paire Piasster bölgedeyken ve uzaklaştırdığında ortamdaki tür sayılarını aşağıdaki grafikte göstermiştir.

Buna göre Pisaster ochraceous türüyle ilgili,

I. Bulunduğu komünitenin kilit taşı türüdür.
II. Ortamdan uzaklaştırıldığında midyeler hızla çoğalarak kayalıkları işgal edip diğer türlerin yaşamasına engel olmuş.
III. Kayalıklardaki midyeleri azaltarak diğer türlerin yaşama alanı bulmasına imkan sağlar.

Bir komünitenin tür çeşitliliği;

I. komünitenin tür zenginliği,
II. komünitedeki farklı türlerin nispi bolluğu,
III. komünitedeki türler arasındaki etkileşim,

Belirli çevresel koşullara sahip ortamda birbirleriyle etkileşim içindeki farklı türlerin oluşturduğu biyolojik birime komünite denir.

Buna göre;

I. Sinop Hamsilos koyundaki canlılar,
II. Toros dağlarındaki ormanlar,
III. İnsan sindirim kanalındaki mikroorganizmalar,

Aşağıdaki grafik Kuzey Yarım Küre’de enlem derecesine bağlı olarak karınca türü sayısının değişimini göstermektedir.

Buna göre, Kuzey Yarım Küre’deki karıncalarla ilgili,

I. Enlem derecesi arttıkça birey sayısı artar.
II. Tür sayısı azaldıkça birey sayısı artar.
III. Ekvator’dan kuzeye gidildikçe tür sayısı azalır.

Bir deniz kıyı ekosisteminde su samurları deniz kestaneleriyle beslenir. Deniz kestaneleri de çok hücreli alg olan kelplerle beslenir. Kelpler, bol olduğu dönemlerde pek çok tür için uygun habitatlar sağlar. Bu ekosistemlerde katil balinaların su samurlarıyla yoğun olarak beslendiği dönemde kelplerin aşırı azaldığı, buna bağlı olarak da pek çok türün kaybolduğu gözlenmiştir.

Yerel yaşam alanı dışına insanlar tarafından bilinçli olarak veya istenmeden çıkarılarak yeni bir ortama taşınmış türlere egzotik tür adı verilir.

Egzotik türler;

I. kontrol altında tutulmalarını sağlayan türlerle etkileşim eksikliği,
II. doğal avcılarının etraflarında bulunmaması,
III. yerel türleri besin olarak tüketip onların sayılarını hızla azaltma,

İndikatör (gösterge) tür, çevresindeki yararlı ya da zararlı maddelerden birine karşı çok duyarlı olan canlı türü olarak tanımlanır. Aşağıdaki grafikte bazı canlıların sudaki oksijen miktarına bağlı sayılarında meydana gelen değişim gösterilmiştir.

Tür içi rekabet artışı;

I. birey başına düşen kaynak kullanımı,
II. büyüme ve gelişme oranı,
III. avcılara karşı direnç,

Rus ekolog R.F. Gause Paramecium caudatum ve P. aurelia türleriyle yaptığı çalışmada birey sayılarında meydana gelen değişim aşağıdaki grafiklerde verilmiştir.

Aşağıdaki şemada ekolojik nişleri benzer olan farklı çalıbülbülü türlerinin ağacın farklı kısımlarında yuvalanıp beslenmesi gösterilmiştir.

Buna göre,

I. Kaynak paylaşımı aynı ağaç üzerinde birlikte yaşamalarına imkan sağlamıştır.
II. Ağacın farklı bölgelerinde yaşamaları türler arası eş rekabetini azaltır.
III. Kuşların bu şekilde farklı bölgelerde yaşaması türler arasında barınma ve besin rekabetini azaltır.

Turuncu tepeli çalıbülbülünün ekolojik nişi virjinya çalıbülbülü tarafından kullanılan aynı kaynakların bir kısmını içerir. Ekologlar bu iki kuş türünden herhangi birini çalışma alanından uzaklaştırdığında geride kalan türün bireyleri yavruları yetiştirmede çok daha başarılı olmuştur.

Buna göre,

I. Bu iki kuş türü arasında eş rekabeti bulunur.
II. Rekabet bu kuş türlerinin yoğunluğunu etkiler.
III. Virjinya çalıbülbülü turuncu tepeli çalıbülbülünü besin olarak tüketir.

Bir canlının bulunduğu ortamda sahip olduğu ve yapmak zorunda olduğu bütün işlevler, yani organizmanın doğal işlevi …………..  olarak adlandırılır.