Komünite Ekolojisi - 4

Bitkisel parazitler tam parazit ve yarı parazit olarak iki gruba ayrılır.

Bu parazitler;

I. konağın soymuk borusundan ihtiyaç duydukları besini hazır olarak alma,
II. ihtiyaç duyduğu su ve mineralleri konağın odun borularından alma,
III. kloroplastlı hücreler bulundurma,

Ekolojik toleransının düşük olması nedeniyle çevresel değişimlerden en kolay etkilenen türlere …………….. adı verilir.

Tam ve yarı parazit bitkiler;

I. ihtiyaç duydukları su ve minerali konağından alma,
II. kök yerine emeç bulundurma,
III. ihtiyaç duydukları organik besini konağından alma,
IV. fotosentez yaparak organik besin üretme,

Aşağıdaki şemada İskoç kıyılarında yaşayan Balanus balonoides ve Chthamalus stellatus adlı iki kaz midyesinin dağılımı gösterilmiştir.

Bazı kaynaklar bu kaz midyelerinden tamamen temizlendikten sonra yapılan çalışmalarda gözlenen durumlar şöyledir:

Balanus erginleri ortak alana ve alt kışıma yerleşmiş.
Chthamalus erginleri ise üst, ortak alan ve alt kısma yerleşmiş.

Aşağıdaki grafik Alaska’daki Glacier koyundaki bitki süksesyonunu göstermektedir.

Buna göre,

I. Uzun çalıların bölgeye yerleşmesi liken, ciğer otu, karayosunu türlerinin çeşidini azaltmıştır.
II. Ağaçların bölgeye yerleşmesi ot ve kısa çalı türlerini olumsuz etkilemiştir.
III. Süksesyon boyunca genelde tür çeşidi sayısı azalmıştır.

Komüniteler tür çeşitliliği bakımından farklılık gösterir.

Komüniteler ile ilgili;

I. Ekvatordan kutup bölgelerine doğru çeşitliliği azalır.
II. En fazla tür çeşitliliği tropikal bölgelerde bulunur.
III. Enlemlerdeki tür çeşitliliği daha çok iklimsel nedenlere bağlıdır.

Sucul ekosistemlerde sığ suların tür çeşitliliğinin derin sulara göre daha fazla olması;

I. sığ suların yazın daha sıcak olması,
II. sığ suların daha fazla ışık alması nedeniyle daha fazla fotoototrof canlı bulundurması,
III. sığ suların derin sulara göre daha tuzlu olması,

Komünitedeki tür çeşitliliği;

I. rekabet ilişkisi,
II. av-avcı ilişkisi,
III. simbiyotik ilişki,

Bir öğrenci bahçeden topladığı kuru otları, bir kapta kaynatıp bir behere koyarak organizmalardan arındırılmış steril bir besi yeri elde ediyor. Ağzı açık olarak bekletilen bu beherde bir süre sonra bazı bakteriler gelişmeye başladı. Bu besi yerine çeşitli protist örneklerini içeren göl suyu ilave etti. Arasıra beherden aldığı örnekleri mikroskopta incelediğinde elde ettiği verilerle aşağıdaki grafiği çizdi.

Bu besi ortamıyla ilgili,

I. Süksesyon olayı gerçekleşmiştir.
II. Baskın tür zamanla değişmiştir.
III. Protistlerin eklenmesi bakteri popülasyonunu olumlu etkilemiştir.

Aşağıdaki grafikte Alaska buzul bölgelerindeki çekilme sonucu üst topraktaki azot miktarının zamana bağlı değişimi gösterilmiştir.

Buna göre,

I. Buzulların çekildiği bölgede önce öncü komünitelerin sonra sırasıyla kızılağaç ve ladinlerin bölgeye girmesi birincil süksesyondur.
II. Bölgeye kızılağaç gibi köklerinde azot bağlayıcı mikroorganizmaları yaşatan türlerin girmesi toprak azotunu artırmıştır.
III. Ladinlerin köklerinde azot bağlayıcı mikroorganizmaların bulunmaması toprağın azot oranında azalmaya neden olmuştur.

Aşağıdaki grafikle New York’ta meşe çam ormanından temizlenmiş Brookhaven yöresinde zamana bağlı biyokütle değişimi gösterilmiştir.

Buna göre,

I. Otların, komünitedeki biyokütleye katkısı, çalılardan daha az olmuştur.
II. Bölgede gerçekleşen değişim ikincil süksesyon olarak adlandırılır.
III. Bölgenin temizlenmesinden sonra ağaçların yeniden oluşması en fazla 10 yıl alır.

ABD’deki Yellowstone ulusal parkında yaşayan kurtlar, geyik, antilop, bizon ve yaban koyunlarıyla beslenir.

• 1926 yılında avcılık sonucu kurtlar park komünitesinden silindi.
• 1968 yılında, parkın taşıma kapasitesini aşmasını önlemek için geyik sürüsündeki bazı bireyler öldürüldü. Halkın baskısı sonucu bu uygulamadan vazgeçildi.
• Geyiklerin sayısı hızla arttı. Kavak ve söğüt ağaçlarıyla beslenen geyikler parkın bitki örtüsünün neredeyse yok olmasına neden oldu. Söğütlerle beslenen kunduzlar bölgeyi terk etti.
• Kunduzların bölgeyi terk etmesi ördek ve su samurlarında da azalmaya neden oldu. 
• 1995 yılında parka çok sayıda kurt bırakıldı. Kurtlar geyiklerin sayısının azalmasına, bitki örtüsünün toparlanmasına neden oldu. Ormanlık alanlar yeniden oluştu. Kuşlar, kunduzlar ve birçok hayvan yeniden parka yerleşti.

Ekvatordan kutuplara doğru gidildiğinde değişen enlemlerebağlı olarak güneş ışınlarının yeryüzüne geliş açısı değişir. Bu değişim enlemler arasında;
iklim,
sıcaklık,
gece-gündüz süresi
farklılıklarına neden olur,

Bu farklılıklar Ekvator’dan kutuplara doğru gidildiğinde;

I. tür çeşitliliğinin artması,
II. tür çeşitliliğinin azalması,
III. türdeki bireylerin ömür uzunluğunun artması,

Aşağıdaki görselde dört kertenkele türünün yaşama bölgeleri gösterilmiştir.