Milli Edebiyat Dönemi'nde Şiir - 1

Aruz sizin olsun hece bizimdir
Flalkın söylediği Türkçe bizimdir
Leyi sizin, şeb sizin, gece bizimdir
Değildir bir mana üç ada muhtaç

Aruz vezni yerine hece veznini kullanma anlayışı, Mehmet Emin Yurdakul’un 1800’lü yılların sonunda yayımladığı eserleriyle kendini göstermeye başlamıştır. Rıza Tevfik de halk şiiri yolunda yazdığı koşma ve nefesleriyle bu anlayışı desteklemiştir. Bu anlayış 1917’den sonra --- gibi şairlerce yaşama geçirilmiştir. Bu şairler daha sonra edebiyatımızda “Beş Hececiler” olarak anılacaktır.

Evimden uzakta, annemden uzak
Kimsesiz kalmışım yad ellerinde
Bir vefa ararım kalbe dolacak
Gurbetin yabancı güzellerinde

Tuna’nın üstünde güneş batarken
Sevgili yurdumu andırır bana.
Bir hayal isterim Boğaziçi’nden
Bakarım “ İstanbul! “ diye her yana

1911 sonrasında Türk şiiri farklı kollardan gelişimini devam ettirmiştir. Bir yandan Batı etkisinde şiir yazma geleneği devam etmiş, diğer yandan da farklı şiir tarzları ortaya çıkmıştır. Bu dönem şiir anlayışını Emin Bülent Serdaroğlu, Şahabettin Süleyman, Mehmet Emin Yurdakul, Ahmet Haşim, Mehmet Akif Ersoy, Ziya Gökalp, Yahya Kemal gibi sanatçılar temsil etmiştir.

1897’de Osmanlı-Yunan Harbi sırasında yazdığı “Cenge Giderken” şiiriyle öne çıkmış ve gençler arasında büyük ilgi görmüştür. Toplumcu bir sanat anlayışına bağlanan şair halkçılık ve milliyetçilik düşüncelerini hemen bütün şiirlerinde kullanmıştır. Aruz ölçüsünü hiç kullanmamış, bütün şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır. En çok kullandığı nazım şekilleri ise sone ve serbest müstezattır. Sosyal fayda kaygısı şiirlerini lirizmden uzaklaştırmış, didaktikliğe götürmüştür. Türkçe Şiirler, Türk Sazı, Ey Türk Uyan önemli şiir kitaplarındandır.

I. Şiir dili olarak İstanbul Türkçesi esas alınmıştır.
II. Türkçe dil bilgisi kurallarına bağlı kalınmıştır.
III. Millî duygular sanatlı ve süslü bir dille anlatılmıştır.
IV. Millî tarih ve kültürle ilgili konular ele alınmıştır.
V. Kaynak olarak halk şiirinin özelliklerinden yararlanılmıştır.

I. Mehmet Emin Yurdakul - Milliyetçi şiir
II. Mehmet Âkif - Halkın yaşayış tarzını ve değerlerini anlatan manzumeler
III. Ahmet Haşim - Öz şiir
IV. Yahya Kemal - Sade dil ve hece ölçüsüyle yazılan şiir
V. Ziya Gökalp - Milliyetçi şiir

Millî ve dinî değerleri ele aldığı şiirlerinde gerçekçi bir yol izlemiştir. 1906 yılından itibaren çeşitli dergilerde yayımlamaya başladığı şiirlerinde toplumsal konuları işlemiş, manzum hikâyeler yazmıştır. Aruzu Türkçeye ustaca uygulayan şairlerdendir. “Çanakkale Şehitlerine” adlı şiiri, lirik - epik türün en güzel örneklerindendir.