Milli Edebiyat Şiiri - Bağımsızlar - 1

Türk edebiyatında, onun kadar, hayatı şiire ve şiiri hayata   sokmuş şair yoktur. Yalnız, bu hayat, merkez olarak alınmamış, o çağdaki Türkiye şartları içinde ve belli bir ışık altında gözlenmiştir. Yani hayat, kendi başına bir gerçek olarak alınıp metafizik kürenin dikenli noktalarına dokunmadan tut da realitenin içindeki eriyişe kadar kendine yeter ve kendinden ibaret bir hâle getirilmemiştir onda. Hayatın acı çizgileri en objektif ve dıştan tespit edici gözlerle yakalanırken bile bir metafizik yük taşımaz ve insanın genel kaderiyle ilgili hükümlerin yankıları olmaz şiir. Fertlerin hayatı belli bir çöküntünün, tarihî bir anın içindeki değerleriyle ölçülüp biçilir. Onun çıkış noktası olarak aldığı bu ışık İslâm’dır ve İslâm'ın ışığında, 600 yıllık İslâm-Türk Devleti çökerken milletimizin içinde bulunduğu ahlâkî, İktisadî şartlar, en amansız bir gözle, adeta bir cerrah titizliğiyle ortaya serilir. Ve bir kere yara betli olunca onun tedavi şekli gösterilir ki, bu da, cemiyetin temeli olan İslâm ilkelerine sıkı sıkıya sarılmak, yeni ve taze bir ruhla, İslâmî, çağın teknik ve maddî güçleriyle de donandıktan sonra, içimizde ve dışımızda ihya etmektir:

Asrın idrakine söyletmeliyiz İslâmî

Aruz sizin olsun, hece bizimdir,
Halkın söylediği Türkçe bizimdir,
“Leyi” sizin, “şeb” sizin, “gece” bizimdir,
Değildir bir mana üç ad’a muhtaç.

Irmağız, her akan sele uymayız,
Şark’tan, Garp'tan esen yele uymayız.
El uysun bize, biz ele uymayız.
Biz dilmaç değiliz, yalvacız yalvaç.

Çocuktum, ufacıktım,
Top oynadım, acıktım.
Buldum yerde bir erik.
Kaptı bir ata geyik.
Geyik kaçtı ormana.
Bindim bir ak doğana.
Doğan, yolu şaşırdı,
Kafdağı’ndan aşırdı.
Attı beni bir göle;
Gölden çıktım bir çöle.
Çölde buldum izini,
Koştum, tuttum dizini.
Geyik beni görünce.
Düştü büyük sevince.

Millî Edebiyat Dönemi şairi olmakla birlikte memleket edebiyatı anlayışının önde gelen isimlerindendir. Beş Hececiler diye anılan şairlerden biri ve en çok tanınanıdır. Millî kaynaklara yönelen şair, Anadolu’yu yakından tanımış ve Anadolu gerçeğini şiirlerinde başarıyla yansıtmıştır. İlk şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanan sanatçı, sonraki şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır. Şiirlerinde bireysel temaların yanı sıra Anadolu başta olmak üzere toplumsal temalarıda işleyen şair, "Çamdeviren” ve “Deli Ozan’’ takma adlarıyla mizahi şiirler de yazmıştır. Han Duvarları, Çoban Çeşmesi, Sanat şairin tanınmış şiirlerindendir. Şarkın Sultanları, Dinle Neyden, Gönülden Gönüle, Çoban Çeşmesi, Suda Halkalar, Bir Ömür Böyle Geçti, Han Duvarları  sanatçının şiir türündeki başlıca eserleridir.

I. Şiirde millî ölçü olan hece ölçüsü kullanılmıştır.
Il. Halkın yaşantısı, memleketin durumu, doğa ve vatan sevgisi gibi konular şiirlerde tema olarak kullanılmıştır.
III. Bu dönem şiiri faydacı bir şiirdir.
IV. Şiir ideolojinin göstergesi, aracı olarak kutlanılır.
V. Onlara göre esas olan, şiirin içeriği olmuştur. Biçim daha geri planda kalmıştır.

Ey güzel köy! Viran olma, sakın şu genç yaşında;
Dağlarında tâze otlar, pembe güller biterken.
Ey çobanlar! Beni anın, coşkun sular başında;
Yaprakların arasında yavru bir kuş öterken.

Ey parlak ay! Işığın saç, yolcuların gözüne;
O yerdeki kötü gece gizlemiştir mezarım.
Ey yolcular! Beni sorun, milletimin özüne;
O gündeki bir zelzele düzlemiştir mezarım

Ezgi koydum, ahlarla, figanlarla Türk şi'rine,
Öz dilimle haykırdım, “Ey milletim, uyan!” diye;
Viran yurdun dolaştım, bir şehrinden bir şehrine;
Saç ve sakal ağarttım ben de, "Vatan, vatan!” diye.

Tanrı’m, şâhid duracağım sözümde
Milletimin sevgileri özümde
Vatanımdan başka şey yok gözümde
Yâr yatağın düşman almaz, giderim.

Ak gömlekle gözyaşımı silerim
Kara taşla bıçağımı bilerim
Vatanımçün yücelikler dilerim
Bu dünyada kimse kalmaz, giderim.

1911’de yayın hayatına başlayan Genç Kalemler dergisinde toplanan şairler; kullandıkları dil, biçim, ölçü ve işledikleri temalarla Millî edebiyatın oluşumunu sağlamıştır. Türkçülük akımının savunucusu Mehmet Emin Yurdakul, Millî edebiyat akımının öncü ismidir. Servetifünun şiirinin zirvede olduğu dönemde onun toplum için, yalın bir dille ve hece ölçüsüyle yazıp yayımladığı --- Millî edebiyat şiirinin habercisi niteliğindedir.