Mülakat - 1

I. Mülakat yapılan kişinin kronolojik olarak hayatı
II. Mülakat yapılan kişinin mesleği veya ne işle uğraştığı
III. Buluşma mekânı
IV. Hangi amaçla konuşulduğu
V. Mülakatı yapan kişinin konu ile ilgili görüşleri

Bir konunun, haberin aydınlanması, gerekli verilerin toplanması için sorulan sorulara yanıt alınmasıdır. Haber alma yönteminin temelidir. Haber değeri olan kişinin tutumu, durumu ve fikirlerinin, sorulan sorulara verilecek yanıtlarda aydınlığa çıkarılmasıdır. Hedef kitlelerin merak ettiği ve ilgi duyduğu bir konu hakkında, aydınlatıcı bilgi almayı amaçlayan ve belirlenen kişiye soru-yanıt biçiminde geçen görüşmenin yazıya dökülmesidir.

Topkapı Müzesi’nde keşfettiğiniz, sizi şaşırtan herhangi bir şey var mı?

- Olmaz mı? Örneğin arşivde Cezayir’le ilgili çok enteresan belgeler var. Cezayir, imtiyazlı bir beylik... Zannedersin ki kendi başına orada var olmuş. Hayır, öyle değil; iç işleri devamlı buraya akıyor ve burada karar veriliyor. Şaşırtıcı... Bir başka gün olmadık bir mimari parça, özellik keşfediyorsun. Daha keşfedilecek çok şey var.

Bu adlandırmayı ben sadece Yalnızlıklar için yaptım çünkü o çalışma, şiir değil. Öykü de değil. Roman zaten değil. Hiçbir kalıba girmeyen, hiçbir etiketin altında rahat durmayan, tuhaf bir metin... Fi tarihinde yapılan ilk baskısından sonra bu yüzden şiir olarak adlandırılmasını istemedim. Dolayısıyla şimdi kitabın herhangi bir yerinde “şiir” ibaresi yoktur. Zaman zaman peki o hâlde bu metin nedir, diye soranlar oldu. Ben de şiire daha yakın durduğunu, ille de bir adlandırma yapılacaksa belki “şiirsel metin” denebileceğini söyledim. Bunun ötesinde, yazdığım romanları ve öyküleri kastederek şiirsel metinler yazdığımı söylüyorlarsa bunun tam olarak ne anlama geldiğini gerçekten bilmiyorum.

Sayın üstat, eserleriniz arasında, en çok kendinizi İfade ettiğiniz, kendinizden verdiğiniz eseriniz hangisidir?

- Bilmem ki. Hepsi. Belki de mesela Hüküm Gecesi. Gerçi romanın kahramanı ve hatta ikinci derecedeki şahıslardan hiçbiri ben değilim. Onların başından geçen benim başımdan geçmemiştir. Fakat olay olarak değilse de duygu olarak ben o devri ta içimde yaşadım ve romanda yaşatmaya çalıştım.

En çok beğendiğiniz romanınız hangisidir, bunu sorabilir miyim?

- Beğendiğim mi? Aslına bakarsanız, hiçbir romanımı tam olarak beğenmem. Kendini beğenmiş insan değilim ben... Bunu söylerken gülüyordu.

Yeni nesiller, tarih konusunda daha açık fikirli artık. Rusya tarihi üzerine doktora tezleri görüyorum. İspanyolca öğrenen geniş bir kitle var, tarih inceliyorlar. Arapça ve Farsça üzerine çalışanlar artıyor. Sayıları fazla olmasa da Bizans tarihi çalışan Türkler çıkmaya başladı artık. Böyle bir şeyi tasavvur bile edemezdik. Bu, tabii ki değişimin bir işaretidir. Tarih okuma kültürü yavaş yavaş gelişiyor. Elbette, halk her eseri okumaz. Kendimden biliyorum, benim monografilerimi okumuyorlar. Epey ağır gelir. Osmanlı Belediyesi, Osmanlı Aile Hukuku vs. Ancak bazı şeyleri de pekâlâ okuyorlar. Ona göre yazacaksınız.

Hiç şüphesiz Sodom ve Gomore üzerinde Praust'un tesiri oldu. Öyle zannediyorum Proust bana bazı konulara dokunmak cesaretini verdi fakat tabii Sodom ve Gomore’de Proust tesiri dışında da çok şey var: Her şeyden evvel belli bir devrin tablosu. Sonra millî bakımdan belli çevrelerdeki aşağılık duygusu...

(I) Mülakat yapacak kişinin öncelikle mülakat konusuna
yönelik gerekli bilgileri edinmesi gerekir. (II) Bunun yanında
mülakat yapılacak kişi hakkında da araştırma yapmış
olmalı. (III) Karşısındakini konuşmaya ikna edebilecek
kültürel birikime ve yeteneğe sahip olmalı ki önceden soru
hazırlamadan mülakatı gerçekleştirebilsin. (IV) Belirlenen
zamanda buluşma yerinde olması karşı tarafa saygının
bir gereğidir. (V) Aynı zamanda görüşme sırasında nazik
ve ölçülü olmak da verimli bir görüşme gerçekleşmesi için
oldukça önemlidir.