Mutasyon ve Modifikasyon - 1
Bol Bol test çöz ve kendini daima sınava hazır tut.Mutasyon ve Modifikasyon - 1
8. Sınıf : Fen Bilimleri - 2. Ünite : DNA ve Genetik Kod - Mutasyon ve Modifikasyon - Test Soruları
Hatırlatma!
TestSorular'da sadece oturum açmış öğrenciler çözdükleri testlerden puan kazanabilir.
Yok benim amacım puan toplamak değil sadece kendimi geliştirmek istiyorum diyorsan, sorular seni bekliyor.
Bölgede hastalıklı bitki ve gıdalar yetişti. Aradan geçen 32 yılın ardından bölgede tarım ve hayvancılık yapmak hâlâ olanaksız. 26 Nisan 1986 gecesi Ukrayna ve Belarus sınırında bulunan Çernobil Nükleer Enerji Santralinin dördüncü reaktöründe meydana gelen patlama 20. yüzyılın en büyük nükleer kazasıydı.
Patlama ile atmosfere 8 ton radyoaktif yakıt salındı. Çevreye yayılan bu radyoaktif maddeler geniş bir coğrafyanın hava, toprak ve su kaynaklarında radyoaktif kirlenmelere yol açtı. Çevre ülkelerde yaklaşık 5 milyon kişi radyasyona maruz kalırken kanser vakalarında dramatik artışlar yaşandı. Anne ve babaları radyasyona maruz kalmış olan çocukların bazıları iç organları eksik şekilde doğarken, çoğu kalp rahatsızlığı ile dünyaya geldi.
Bölgede hastalıklı bitki ve gıdalar yetişti. Aradan geçen 32 yılın ardından bölgede tarım ve hayvancılık yapmak hâlâ olanaksız.
Mustafa’nın proje ödevi için yaptığı araştırma sonucu ulaştığı bilgiler yukarıda verilmiştir.
Bu araştırma sonucu elde edilen bilgiler değerlendirildiğinde;
I. Radyasyon sadece insanların DNA’larında değişime sebep olmuştur.
II. Bazı mutasyonlar nesilden nesile aktarılabilir.
III. Canlıların DNA dizilimlerinde veya yapısında meydana gelen değişimler modifikasyon olarak adlandırılır ve kalıtsaldır,
Himalaya tavşanı, dünyanın en büyük ve en yüksek sıradağları olan Himalaya Dağı’nda yaşayan bir tavşan
tavşanlarının ayakları, kulakları, burnu ve kuyruğu siyah, vücudunun diğer bölümleri ise beyazdır. türüdür. Himalaya
Himalaya tavşanı ile 2 aşamadan oluşan bir deney yapılıyor.
Deneyin I. aşamasında Himalaya tavşanının sırt bölgesindeki beyaz tüyler tıraşlanıp bu bölgeye buz torbası bağlanıyor. Bir müddet sonra bu bölgeden çıkan tüylerin siyah olduğu görülüyor.
Deneyin II. aşamasında sırt bölgesinden siyah tüy çıkan tavşanın bu siyah tüyleri tıraşlanıyor ve bir müddet sonra çıkan tüylerin beyaz olduğu görülüyor.
Yapılan bu deneyle ilgili;
I. Çevre şartlarının değişmesi Himalaya tavşanında bazı genlerin işleyişini değiştirmiştir.
II. Bu durum vücut hücrelerinde gerçekleşen kalıcı mutasyon ile açıklanabilir.
III. Himalaya tavşanında görülen bu durum, çevre şartlarının canlıda geçici değişiklikler oluşturabileceğini kanıtlar,
Aşağıda fen bilimleri sınavının bir bölümü olan eşleştirme etkinliği verilmiştir.
a) Albino birey
b) Genlerin yapısında meydana gelen değişimlere denir.
c) Spor yapan kişilerin kaslarının gelişmesi
d) Altı parmaklı ayaklara sahip olma
e) Genlerin işleyişinde meydana gelen değişimlere denir. MUTASYON
f) Arılarda kraliçe ve işçi arı olma durumu MODİFİKASYON
Gamze yukarıdaki eşleştirmeyi yaparken mutasyon ve modifikasyon tanımlarını doğru eşleştirmiştir. Ancak bunlarla ilgili verilen örnekleri karıştırmıştır.
Yukarıda bir röntgen odasının kapısındaki uyarı levhası verilmiştir.
| MOZAİK HABER |
NE! XY KROMOZOMLU DİŞİ Mİ? Dişilerinde cinsiyet kromozomları XY olan bir fare türü bulundu. Fransız bilim adamları 42 kromozomlu evcil farelere çok benzeyen Mus Minutoldes türü farelerin dişilerinde cinsiyet kromozomlarının XX değil XY olduğunu belirledi. Bilim insanları bu duruma X kromozomunda meydana gelen bir mutasyonun neden olduğunu ispatladı. Bu kromozomda gerçekleşen anormallik cinsiyetin değişmesine neden oluyordu. Ancak bu X kromozomunun cinsiyet özellikleri ve doğurganlığı denetleyen birçok gen taşıdığı tespit edildi. Bugüne kadar tüm kemirgen türlerinde buna benzer sadece 7 vaka görüldü. Son vaka 30 yıl önce görülmüştü. |
Yukarıda verilen gazete haberindeki bilgi dikkate alınarak hazırlanan etkinlikte;
| MOZAİK BİLİM |
| San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesinde çalışan bir grup araştırmacı, insanların hiçbir sağlık sorunu yaşamadan az uykuyla yetinebilmesini sağlayan bir genetik mutasyon keşfetti. Yetişkin insanların büyük çoğunluğunun günde 7-9 saat uyuduğunu belirleyen araştırmacılar günde sadece 4,5 - 5,5 saat uyuyarak hiçbir sağlık sorunu yaşamayan ve hafıza testlerinde pek çok insandan daha başarılı olan bir baba ve oğul üzerinde araştırmalar yaptılar. Yapılan çalışmalar sonucunda her iki bireyde de var olan bir genetik mutasyonu tespit eden araştırmacılar bir grup farenin genleri ile oynayarak az uyku ile yetinmenin gerçekten de mutasyonla ilişkili olup olmadığını belirlemek için deneyler yaptılar. Sonuçta farelerin de tıpkı baba-oğul gibi az uyumaya başladıklarını ve buna rağmen sağlıklarında hiçbir bozulma olmadığını gözlemlediler. |
Yukarıda Mozaik Bilim dergisinde yayımlanan bir habere yer verilmiştir.
Eşeysiz üreyebilen aynı tür bakteriler eşit sayıda alınıp içinde özdeş besinler bulunan A ve B kaplarına konuluyor.
Bu aşamadan sonra aşağıdaki işlem basamakları uygulanıyor.
| İşlem Basamakları | Gözlenen Sonuç | |
| 1 | A kabındaki bakterilere gama ışınları gönderiliyor. | Canlıların bir kısmının öldüğü, bir kısmının yaşadığı gözleniyor. |
| 2 | Hayatta kalan A kabındaki bakterilere gerekli besin sağlanıyor. (B kabıyla aynı miktarda) | Bakterilerin ürediği gözleniyor. |
| 3 | A kabındaki yavru bakteriler ile B kabındaki bakteriler karşılaştırılıyor | Bakterilerin DNA’larının kalıtsal olarak birbirinden farklı olduğu gözleniyor. |
Yapılan işlemler ve gözlenen sonuçlar tablodaki gibi olduğuna göre;
I. Deneyde gama ışınları bağımsız değişken olarak kullanılmıştır.
II. Üçüncü aşama sonucunda bakterilerin DNA’larının kalıtsal olarak farklı olduğunun gözlenmesi, B kabındaki bakterilerin mutasyona uğradığını gösterir.
III. Gama ışınlarının etkisiyle gerçekleşen mutasyon deney grubundaki tüm bakterilerin üreme ve beslenme şansını artırdığı için yararlı mutasyon olarak değerlendirilir.
Şekildeki grafik bir bölgede sivrisinekler için kimyasal ilaç kullanımı öncesi ve sonrasında sivrisinek sayısının yıllara göre değişimini göstermektedir.
Buna göre;
I. Yıllar geçtikçe kimyasal ilaca dayanıksız sivrisineklerin sayısı azalmıştır.
II. Kimyasal ilaç etkisiyle bazı sivrisineklerin genetik yapısı değişikliğe uğramış olabilir.
III. İlaca dayanıksız sivrisinek türleri, uzun yıllar sonra geçirdiği modifikasyonlarla kimyasal ilaçlara dayanıklı hâle gelmiştir,
1960 yılında Türkiye’de bulunan üç köyde çekinik genlerle taşınan bir hastalığın görülme oranlarını gösteren daire grafiği ve köylerin nüfusunu gösteren sütun grafiği aşağıda verilmiştir.
Buna göre hastalığın B köyünde daha fazla görülmesinin nedeni;
I. B köyünün nüfusunun fazla olması
II. B köyüne bu hastalık bakımından taşıyıcı bireylerin göç etmiş olması
III. B köyünde akraba evliliği yapan kişi sayısının fazla olması
Mutasyon : DNA’nın yapısında meydana gelen değişimlerdir. Altı parmaklı!ık, albinoluk, Down Sendromu ve Van kedisinin farklı göz rengine sahip olması mutasyonlara örnek olarak verilebilir.
Modifikasyon : Çevre şartlarının etkisiyle canlının dış görünüşünde meydana gelen kalıtsal olmayan değişimlerdir. Modifikasyonlara örnek olarak Çuha bitkisinin sıcaklık farkı etkisiyle farklı renklerde çiçek açması, spor yapan kişilerin kaslarının gelişmesi, yaz aylarında Güneş etkisiyle tenin bronzlaşması örnek olarak verilebilir.