Osmanlı Devleti' nin Son Savaşı : 1. Dünya Savaşı - 4

I. Dünya Savaşı başlarında tarafsız olan ABD, İtilaf Devletlerine silah satmakta ve maddi yardımda bulunmaktaydı. Bu durum savaşta dengeleri İtilaf Devletleri lehine değiştirmekteydi. Almanlar, bu durumu önlemek için Atlas Okyanusu’nda Amerikan gemilerini denizaltılarla vurmaya başlamıştır. ABD bu saldırılar karşısında I. Dünya Savaşı’na girme kararı alarak 2 Nisan 1917'de İtilaf Devletleri yanında savaşa girmiştir, itilaf Devletleri, bu sayede Rusya’nın savaştan çekilmesiyle oluşan boşluğu ABD’nin kendi yanlarında savaşa girmesiyle doldurmuş ve savaşı lehlerine çevirmeyi başarmıştır.

Kars, Ardahan ve Batum’u Ruslardan almak için mücadele eden Osmanlı ordusu bölgedeki ağır hava koşulları, ulaşım güçlükleri ve salgın hastalıklar nedeniyle büyük can kaybı vermiştir. Bir hafta süren Sarıkamış Harekâtı başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu olumsuz durumdan yararlanan Ruslar; Erzurum, Muş, Bitlis, Trabzon ve Erzincan’ı ele geçirmişlerdir. Alınan yenilginin ardından Osmanlı Devleti, 16. Kolordu komutanı olarak Mustafa Kemal’i bölgeye göndermiştir. Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri almıştır. Bölgedeki başarıları, bir kere daha dikkatleri Mustafa Kemal Paşa’nın üzerinde toplamıştır. 

Buna göre Kafkas Cephesi ile ilgili; 

I. Osmanlı Devleti, savaşın başındaki amaçlarına ulaşamamıştır. 

II. Mustafa Kemal, askerî yeteneklerini kanıtlamıştır. 

III. Ruslar, bölgedeki Ermeniler ile iş birliği yapmıştır,

I.Dünya Savaşı’nın bazı sonuçları şunlardır: 

• Büyük ekonomik kayıplar yaşanmıştır. 

• İmparatorlukların yıkılmasıyla yeni devletler ortaya çıkmıştır. 

• Bazı ülkelerde yeni rejimler (Komünizm, Faşizm, Nazizm) ortaya çıkmıştır.

 • Savaşta cephe gerisinde sivil kayıpların fazla olması sivil savunma teşkilatının kurulmasını sağlamıştır. 

Bu sonuçlara göre;

 I. Devletlerin sınırlarında değişimler yaşanmıştır. 

II. Devletler mali ve siyasi sorunlar yaşamıştır.

 III. Halk güvenliğini sağlayacak adımlar atılmıştır.

İngiltere ve Fransa ile Osmanlı ve Alman orduları arasında geçen ve iki taraftan toplam 500.000’den fazla insanın “kaybına” (ölüm, firar, esir, sakatlanma ve hastalıklar) neden olan Çanakkale Savaşı’nın ardından İtilaf Devletleri Çanakkale Boğazı’nı geçmemiş, İstanbul’u işgal edememiştir. Zor durumda kalan Çarlık Rusya yıkılmış ve I. Dünya Savaşı yaklaşık iki yıl uzamıştır. Ayrıca Almanya ve müttefiklerinin yükleri hafiflemiştir. Savaşta, Osmanlı Devleti, çok sayıda eğitilmiş insanını kaybetmesi nedeniyle Cumhuriyet Dönemi’nde Türkiye eğitilmiş insan sıkıntısı çekilmiştir. 

Buna göre Çanakkale Cephesi’nin sonuçlarıyla ilgili; 

I. İtilaf Devletleri, planlarını gerçekleştirememiştir.

 II. Rusya’da siyasi değişikliklere yol açılmıştır. 

III. Türk milletinde okuryazar oranının azalmasına yol açmıştır.