Popülasyon Ekolojisi - 1

Aşağıdaki şemada Gana’nın yaş dağılımı gösterilmiştir.

Buna göre, Gana ile ilgili,

I. Yirmi yıl sonraki nüfusu şimdiki nüfusundan daha fazla olacaktır.
II. Ülkede iş bulma ve işe yerleşme sorunları artabilir.
III. Bireyler arasındaki rekabet gelecekte azalacaktır.

Popülasyonların büyüklüğünü tahmin edebilmek için dağılım modelleri bilinmelidir. Popülasyonlar;

kümeli dağılım,
düzenli dağılım,
rastgele dağılım,

modellerinden birine göre yaşama alanlarına dağılmıştır.

Popülasyonların bu dağılım modellerinden herhangi birine göre dağılmasında;

I. nem, 
II. rüzgâr, 
III. sıcaklık,

Popülasyon J tipi büyümeyi uzun süre devam ettirememesi;

I. geometrik olarak artan birey sayısı için aritmetik artan besinin yetersiz kalması,
II. birey sayısındaki artışın popülasyon üzerinden beslenen avcı sayısını da artırması,
İli. yaşam alanının belirli sayıda canlı için uygun olması,

Aşağıdaki grafik, Amerika’ya ait endemik bir tür olan ‘Grus Americana’ adlı turna türünün popülasyon büyüklüğünde 1940-2005 yılları arasındaki değişimini göstermektedir.

Bilinçsiz avlanma ve habitat tahribi nedeniyle yok olmak üzere olan bu turna popülasyonunun grafikteki gibi değişmesiyle ilgili,

I. Üssel (J tipi) büyüme modeline uygun gelişme göstermiştir.
II. Av yasaklarının uygulanması popülasyonun kendini toparlamasına yardımcı olmuştur.
III. Taşıma kapasitesine 1990 yılında ulaşmıştır.

Popülasyon: Belirli bir habitatı paylaşan karşılıklı ilişkiler içindeki aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluktur.

Buna göre popülasyonla ilgili,

I. Bireyleri aynı çevresel kaynaklara ihtiyaç duyduğu için çevredeki değişimler tüm bireyleri etkiler.
II. Bireyler aynı çevresel kaynaklar için birbirleriyle rekabet hâlindedir.
III. Bireyler çiftleştiklerinde verimli bireyler oluşturur.

Bu eğrilerle ilgili,

I. Bir numaralı popülasyonlarda yavru bakımı bulunur.
II. İki numaralı popülasyonlarda ölüm oranı genelde sabittir.
III. Üç numaralı popülasyonlarda yavru ölümleri bir numaralı popülasyona göre daha fazladır.

Popülasyon yoğunluğunun hesaplanmasında ekologlar;

I. örneklem,
II. işaretleme,
III. doğrudan sayım,

Aşağıdaki grafikte J ve S tipi büyüme gösteren popülasyonların dengelenmesi gösterilmiştir.

Buna göre,

I. S tipi büyüme eğrisi gösteren popülasyonlarda popülasyon başlangıçta bölgeye uyum sağladığı için yavaş büyür.
II. J tipi büyüme eğrisi gösteren popülasyonlarda büyüme sınırsızdır.
III. J tipi ve S tipi büyüme gösteren popülasyonlarda kaynakların sınırlı olması popülasyonların bir süre sonra dengelenmesine neden olur.

Ekosistemlerde bir yaşama alanının taşıma kapasitesiyle ilgili,

I. Çevresel koşullara bağlı olarak değişebilir.
II. Kullanılabilir çevresel kaynakların miktarıyla belirlenir.
III. Bir türün farklı popülasyonlarının yayılış gösterdiği farklı alanlarda aynıdır.

Alaska’da küçük bir adaya 1944 yılında bırakılan geyik popülasyonunda birey sayısı değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir.

Bu geyik popülasyonunda ilk 20 yıl boyunca J tipi büyüme görülmesine;

I. besinin bol olması,
II. doğal avcılarının olmaması,
III. yeterli coğrafik alanın bulunması,

Taşıma kapasitesi: Belirli bir alandaki maksimum popülasyon büyüklüğüdür.

Buna göre,

I. Taşıma kapasitesine ulaşan popülasyonlarda doğumlar azalır.
II. Birey sayısı taşıma kapasitesine ulaşmamış olan popülasyonlarda ölüm oranı doğum oranından fazladır.
III. Birey sayısı taşıma kapasitesinin üstünde olan popülasyonda tür içi rekabet azalır.

Buna göre,

I. Birinci evre popülasyonun ortama uyum sağladığı kuruluş evresidir.
II. İkinci evre popülasyondaki birey sayısının geometrik olarak arttığı logaritmik artış evresidir.
III. Üçüncü evrede popülasyondan ayrılan birey sayısı katılanlardan daha fazladır.
IV. Dördüncü evrede popülasyon taşıma kapasitesine ulaşır.

Popülasyonun büyümesini azaltan faktörlere çevre direnci adı verilir.

Buna göre;

I. besin miktarının azalması,
II. avcıların çoğalması,
III. habitatların parçalanması,
IV. parazitlerin azalması,

Düzenli dağılım, alan savunması, besin ve eş rekabeti gibi popülasyondaki bireylerin birbirini doğrudan etkilediği durumlarda ortaya çıkan, bireyler arasındaki uzaklığın birbirine yakın olduğu ve sıkı etkileşim bulunduğu dağılım modelidir.

Yaş piramitleriyle ilgili,

I. Popülasyonda aynı yaşa sahip bireylerin gruplandırılmasıyla elde edilir.
II. Hızla çoğalan popülasyonlarda piramidin tabanını oluşturan genç bireylerin toplam popülasyon içindeki oranı düşüktür.
III. Azalan popülasyonlarda piramidin tepesindeki yaşlı bireylerin oranı genç bireylere göre fazladır.

Alaska’da küçük bir adaya 1944 yılında bırakılan geyik popülasyonunda birey sayısı değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir.

Bu popülasyonun 1965 yılında aniden yok olmasına;

I. soğuk bir kış mevsiminin olması,
II. yağmur yağışlarının fazla olması,
III. güneşli günlerin fazla olması,

Popülasyonların dağılım modelleri aşağıda verilmiştir.

I. Kümeli dağılım
II. Düzenli dağılım
III. Rastgele dağılım

Popülasyon büyüklüğündeki değişimle ilgili,

I. Doğum ve içe göçlerin toplamı, ölüm ve dışa göçlerin toplamından büyükse popülasyon küçülme eğilimindedir.
II. Doğum ve içe göçlerin toplamı, ölüm ve dışa göçlerin toplamından küçükse popülasyon büyüme eğilimindedir.
III. Doğum ve içe göçlerin toplamı ölüm ve dışa göçlerin toplamına eşitse popülasyon dengededir.

Popülasyonda zaman içindeki değişimler üzerine etkili faktörler popülasyon dinamiği olarak adlandırılır.

Buna göre,

I. popülasyon yoğunluğu,
II. bireylerin dağılımı,
III. popülasyon büyüklüğü,