Roman Türleri - 1

Bir kişinin hayatının anlatıldığı romanlara — roman adı verilir. Bu roman türünde öykü, gerçekten yaşamış bir insanın karakteri üzerine temellendirilir. Amaç, insanı insana tanıtmaktır. — hocası Prof. Mustafa İnan’ı anlattığı Bir Bilim Adamının Romanı bu türün başarılı bir örneğidir.

Bir kimsenin, bir ailenin ya da topluluğun, belirli ve geniş bir zaman dilimi içindeki yaşam ve yaşayış dönemlerini anlatan, birkaç cildi olabilen ve birbirini bütünleyen roman dizisine — adı verilir. Kemal Tahir’in “Esir Şehrin İnsanları”, “Esir Şehrin Mahpusu” ve “Yol Ayrımı” romanları birbirinin devamı olduğu için bu roman türüne örnektir.

Uzak, bilinmeyen, yabancı, özlem duyulan ülkelerin gelenek ve yaşama biçimlerini yansıtan, o ülkelere özgü manzaralarla donatılmış romanlardır. Bu roman türünü karşılayan sözcük yabancı ülkelere ait olanı ifade eder. Fransız yazar Piyer Loti’nin İzlanda Balıkçısı, Madam Krizantem, Aziyade ve Refik Halit Karay’ın Nilgün romanları da bu roman türüne örnektir.

Konusunu geçmişten, tarihî olay ve kişilerden alan romanların en belirleyici özelliği, geçmişle ilgili olması ve geçmişi bugüne getirmesidir. Bu romanın dünyada ilk örneğini İskoç yazar VValter Scott, VVaverley adlı eseriyle vermiştir.

Bir yazarın kendi yaşamını ele aldığı roman türüne — roman adı verilir. Gorki’nin Ekmeğimi Kazanırken ve Benim Üniversitelerim-, Orhan Kemal’in Baba Evi; Bekir Yıldız’ın Halkalı Köle ve Aile Savaşları romanları bu roman türünün örnekleridir.

• Amerikalı yazar Hubert Coryell’in romanlarındaki Nick Carter,
• İngiliz yazar Sir Arthur Conan Doyle’ün romanlarındaki Sherlock Holmes,
• Fransız romancı Maurice Leblanc’ın romanlarındaki Arşen Lupen,
• İngiliz yazar Agatha Christie’in romanlarındaki Hercule Poirot
 

Dünya edebiyatında ………. romanlarda yer alan en ünlü dedektiflerdir. 

Romandaki olayları toplumsal sebeplere dayandıran, kahramanların herhangi bir sosyal grubu temsil eden tiplere dönüştüğü ve yazarın gizli ve açık fikir telkin ettiği romanlara sosyal roman adı verilir. Sosyal romanlar ikiye ayrılır: Bir toplumun belli bir dönem ve çevre içindeki gelenek ve göreneklerini yansıtan romanlara “— romanı” adı verilir. Belirli bir düşünceyi benimsetmek, bir sınıfı yüceltmek veya kınamak üzere yazılan romanlara ise “— roman” adı verilir.

Tamamen yazınsal kaygılarla yazılan, tek yönlü değil çok boyutlu olan, belirli bir okuyucu kitlesine seslenen roman türüdür. Gerçeği olduğu gibi yansıtma amacını taşımayan, biçim ve içeriği kolay anlaşılmayan, zaman ve mekânın belirsizleştirildiği roman türüdür. Bu romanlarda, olay zamanı bir gün, birkaç saat gibi kısadır. “ Postmodern roman” , “modern roman”, “üstkurmaca romanı” , “bilinçaltı romanı” bu roman türüne girer.

“Yığın romanı” da denilen bu romanlar; geniş halk kitlelerine seslenir, sanat yapma amacı gütmez. Gerçeği olduğu gibi yansıtmayı amaçlarlar. Roman kişileri tek yönlüdür. Bu romanlarda, basit ve kalıplaşmış kurgulara yer verilir, önemli olan olaydır. Olay, bilinen bir zaman ve mekânda geçer. Bu romanlarda, her düzeyde okura seslenilmek istendiği için sade ve anlaşılır bir dil kullanılır.