Siyasal Alanda Yapılan İnkılaplar - 2

Mustafa Kemal Paşa’nın 1920 yılında Anadolu’nun bir taşra kasabasını ülkesine başkent yapmasının yanısıra bunu nasıl gerçekleştirdiği de bende hayranlık uyandırdı. Ankara’da Kemal Atatürk’ün izinin olmadığı hiçbir şey yoktur. O, yeni başkenti Türkiye Cumhuriyeti’nin kültür ve uygarlığın beşiği yapmak için elinden gelen her şeyi yaptı.

 Dr. Kurt Lequeur

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin başkentini planlı bir şekilde geliştirmek için 1938 yılında düzenlenen yarışmaya katılan imar planlarını bizzat Mustafa Kemal de incelemiştir. Yarışmayı Alman Mimar Herman Jansen kazanmıştır. Ankara’nın gelecek 50 yılı düşünülerek 300 bin nüfuslu bir şehir planı yapılmıştır. Jansen Ankara’yı yeşil alanlar içinde bir bahçe şehir olarak düşünmüştür.

 Bu bilgilere göre;

 I. Mustafa Kemal planlı büyüyen bir başkent istemektedir. 

II. Ankara’nın şehir planı için yarışma açılmıştır. 

III. Mustafa Kemal Ankara'nın şehir planıyla şahsen ilgilenmiştir.

1924 Anayasası’nın Bazı Maddeleri:

 • Türkiye Devleti bir cumhuriyettir. 

• Türkiye Devleti’nin dini İslam’dır. Resmi dili Türkçe, başkenti Ankara’dır. 

• Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir. 

• On sekiz yaşını doldurmuş her erkek oy kullanma hakkına sahiptir. 

• Türk milletini ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi temsil eder ve Millet adına egemenlik hakkını yalnız o kullanır. 

• Meclis, yasama yetkisini kendi kullanır. 

• Yargı hakkı, millet adına usul ve kanuna göre bağımsız mahkemeler tarafından kullanılır. 

1924 Anayasası’na farklı zamanlarda şu maddeler eklenmiştir. 

• 1928’de “Devletin dini İslam’dır.” maddesi anayasadan çıkarıldı. Böylece anayasal laiklik sağlanmış oldu. 

• 1934’de kadınlara da seçme ve seçilme hakkı tanındı. Böylece siyasal alanda kadın erkek eşitliği sağlandı.

 • 1937’de Atatürk ilkeleri anayasaya dâhil edildi.

Halifeliğin kaldırılmasıyla:

 • Laikliğe geçişin en önemli aşaması gerçekleştirildi.

 • Saltanatın bir uzantısı olarak görülen halifeliğin kaldırılması devlet merkezindeki iki başlılığın ortadan kaldırılmasını sağladı. 

• İnkılapların gerçekleştirilmesi için elverişli bir ortam hazırlandı.

 • Millî egemenlik anlayışı pekiştirildi

Atatürk’ün halkçılık ile ilgili söylediği: “Türkiye Cumhuriyeti halkını ayrı ayrı sınıflardan oluşmuş değil, kişisel ve sosyal hayat için iş bölümü itibariyle çeşitli mesleklere ayrılmış bir toplum olarak görmek esas prensiplerimizdendir.” 

“Milletler kendi egemenliklerini mutlaka ellerinde tutmak mecburiyetindedirler. Şimdiye kadar milletimizin başına gelen bütün felaketler kendi talih ve kaderini başka birisinin eline terk etmesinden kaynaklanmıştır. Bu kadar acı tecrübeler geçiren milletin bundan sonra egemenliğini bir kişiye vermesi kesinlikle mümkün olmayacaktır. Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ve milletin olacaktır.”

 M. Kemal ATATÜRK Atatürk'ün bu sözünden hareketle,

 I. Yaşanan olaylardan ders çıkarıldığından bahsedilmektedir.

 II. Devlet yönetiminin halkın elinde olması gerektiği vurgulanmaktadır. 

III. Yaşanan sorunların nedeni olarak ülkeyi tek kişinin yönetmesi görülmektedir.