Söz Sanatları - 1

Sıladan geliyorsunuz
Ne var ne yok bizim oralarda
Çiçek açmış mı erikler
İpek perdeli penceremin altında

Zeytin gözlüm özlem ektim yollara
Rast gelirsen halimi sor onlara

Minnet Hudâya devlet-i dünya fenâ bulur

Bâkî kalır sahîfe-i âlemde adımız

Bu dizelerde şair, “Bâkî” sözcüğünü hem kendi adı olarak hem de “ kalıcı, ebedi, kalan” anlamıyla kullanmıştır.

Vardım ki yurdundan ayak götürmüş
Yavru gitmiş ıssız kalmış otağı
Camlar şikest olmuş, meyler dökülmüş
Sâkiler meclisten çekmiş ayağı

Bu dörtlükte, ayak sözcüğü hem “ insanın bedeninin bir parçası olan bir organ” hem de “kadeh” anlamında kullanılarak ......... sanatı yapılmıştır.

Ordu’nun dereleri
Aksa yukarı aksa
Vermem seni ellere
Ordu üzerime kalksa

Bülbüllerin ister seni ey gonca-dehen gel
Gül gittiğini anmayalım gülşene gel

Hân-ı ihsanına ermez elimiz ol şâhın
Ni’met-i vaslına bî-hûde heman diş bileriz

Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın
Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın

“Sultanu’ş-Şuara” Bâkî’ye kaç çeşit dost olduğunu sorarlar. Şair bunun yanıtını şöyle verir: “Üç çeşit dost vardır: Bir dost vardır ki gıda gibidir, sen her gün onu ararsın. Biri de var ki ilâç gibidir, gerektiğinde ararsın. Ama öyle dostlar da vardır ki hastalık gibidir, o seni arar bulur.”

Vurulup tertemiz alnından uzanmış yatıyor
Bir hilal uğruna ya Rab, ne güneşler batıyor