Söz Sanatları - 6

Bir yetim görünce döktür dişini,
Bozmaya çabala halkın işini
Günde yüz adamın vur ser leşini
Bir yaralı sarmak için yeltenme

Her nereye gidersen eyle talanı
Öyle yap ki ağlatasın güleni
Bir saatte ki ağlatasın güleni
El bir doğru söylerse inanma (Huzurî)

Bu dizelerde şair, yetim hakkını yiyen, halkın işini bozan, çevresini kırıp geçiren, kimseye yardım etmeyen birisine öğüt veriyor. Ancak dikkat edilirse şair, asıl amacının tam tersi öğütler vermektedir. Yani şair, bu dörtlükte söylenenlerin tersini anlatmak istiyor.

Kurnaz tilki sesini yumuşatarak, ona
Dedi ki: "Kardeşçiğim artık dostuz;
Müjde getirdim sana in de öpüşelim;
Barış oldu hayvanlar arasında.

Enginlerden engine koşarken rüzgâr
Bende bir yolculuk heyecanı başlar
Yattığım kayaya çarpan dalgalar
Çıkıver bir sonsuz sefere diyor

An sordu; Şen kelebek
Neden böyle süslenerek
Çiçeklere seslenerek
Uçuyorsun benek benek

Değirmen misali döner başım
Sevda değil bu bir hışım
Gel gör beni darmadağın
Tel tel çözülüp kalmışım.
Yâr yâr!..
Canımın çekirdiğinde diken
Gözümün bebeğinde sitem var...

Dünyadan ahrete gidip gelmemek
Olmasa iktiza eder ölmemek
Balık baştan kokar bunu bilmemek
Seyran! gafilin ahmaklığından

Bu dizelerde Seyranı konuyla ilgili düşüncesini bir atasözünden hareketle anlatmakta ve anlamı kuvvetlendirmektedir.

Ömür geçer, bahar gider, güz gelir.
Bir dert biter, arkasından düz gelir.
Anlamazsa davul zuma elbet az,
“Anlayana sivrisinek saz gelir."

Bir gün doludizgin boşanan atlarımızla,
Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla.

Bu dizelerde şair, gerçekte olmayacak bir durumu gerçekleşecekmiş gibi anlatarak ----- sanatına başvurmuştur.