Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı - 1

Neşrî Tarihi'nde, "Sefer dönüşü yeniçeriler saf tutarak Sultan II. Mehmet'e karşı durup bahşiş istediler. Padişah, yeniçerilerin bu hâlinden incindi, fakat açığa vurmadı." ifadesi yer almıştır. Bu gelişme üzerine yeniçerilere on kese akçe verilmiştir. Birkaç gün sonra yeniçeri ağası Kazancı Doğan cezalandırılıp azledilmiş, Mustafa Bey ağa yapılmıştır. Padişah olaylardan sorumlu tuttuğu yayabaşılarını da cezalandırmıştır.

Neşrî Tarihi, sy. 308

Bu parçadan yola çıkılarak,

I. Padişah otoritesini sarsacak isyanlar görülmüştür.
II. Ayaklanmayı önlemeye yönelik bir idari tutum sergilenmiştir.
III. Devletin otoritesinin korunmasına yönelik atama, azil, ödül ve cezalandırmalara gidilmiştir.

Osmanlı sarayında devşirmelerin eğitim aldığı bölüm Enderun, cariyelerin eğitim aldığı yer Duhteran (Kız Kardeş) Mektebi adını almıştır. Duhteran'da "Kaside-i Bürde” hatlarıyla peygamber sevgisi; ayet ve hadis hatlarıyla mahremiyete saygı ve kardeşlik telkin edilmiştir.

Bu metinden hareketle Harem teşkilatı ve yapının sosyolojik karakteriyle ilgili,

I. Özel hayata saygı vurgusu yapılmıştır.
II. Dinî motifler ve prensiplere dikkat çekilmiştir.
III. Duhteran'da yalnız dinî eğitim verilmiştir,

Osmanlı saray mutfağında sofra hizmetlerini görmüştür.
Saray sofrasında garsonluk hizmetinin yanında yemek malzemelerinin teminini de yapmıştır.
Saray içinde ve divân toplantılarında yemek dağıtımını organize etmiştir.
“Zevvacin-i hassa” olarak bilinen bu görevli, “ekâbir-i hâs” olarak sayılan büyük saray görevlilerindendir.

Aşıkpaşazade Tarihînde Osman Gazi Bursa yakınlarında Manastırda (Gümüşlü Kümbet) defnedildikten sonra Bey Sarayının yakınında zaviyesi olan Ala Hasan şunları söyledi: "Osman’ın malını oğlanlarına bölüştürmek ve miras işlemini yapmak için azizler (erenler) toplandı. Hiç hâzinesi bulunamadı. Altın ve akçesi de yoktu. Yalnız fethettiği yerler vardı."

Âşıkpaşazâde Tarihi, yay. H. N. Atsız, sy. 115

Bu parçadaki bilgilerden yola çıkılarak Osman Gazi'yle ilgili;

I. Mütevazı bir yaşamı tercih etmiştir.
II. Ganimet malı ve ticaret emtiası kazanmamıştır.
III. Gelirlerini, yönelttiği kitle uğruna harcamıştır,

Sultan II. Murat, Rumeli ucunda akınlara başlayınca Semendire Tekfuru Vılkoğlu, Sultan'a elçi gönderip "Dedeniz bizden kız almıştı. Kızımı da eşliğe kabul ediniz." demiş, değerli hediyeler göndermiştir. Sultan, Alacahisar'a kadar olan yerleri haraç vermek şartıyla Vılkoğlu'na vermiştir.

Âşıkpaşazâde Tarihi, haz. H. N. Atsız, sy. 172

Şükrullah'ın Behçetü'l-Tevârih isimli eserinde I. Mehmet’in Murat, Mustafa, Ahmet, Yusuf ve Mahmut Çelebilerin hepsinin analarının kırnak (cariye) olduğu yazılıdır.