Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı - 3

“Padişahın mutlak vekiliyim. Sultanın mührünü taşırım. Gerektiğinde ordunun başında sefere katılırım. Divan toplantılarına da başkanlık eder mecliste teklif edilenleri hükümdara sunarım.”

Osmanlı Devleti’nde devlet işleri divanda görüşülür ve genellikle divanda ortaya çıkan görüş doğrultusunda son kararı padişah verirdi.

Osmanlı egemenlik anlayışı padişahların halkın yararına faaliyet yürütmelerini, adaletli olmalarını halkı barış ve huzur içerisinde yaşatmalarını öngörmüştür.

Tarihçi Ruhi, Osmanlı Devleti'nin üstünlüğünün nedenlerini şöyle açıklamıştır:

Osmanlılar Kayı neslindendir, bu sebeple Müslüman halk, Moğol baskısına karşı Osman Bey'in hanlığını desteklemiştir.
Osmanlılar Müslümanlar üzerine "gadrle istila" yapmamış, kâfirlere karşı savaşmıştır. Bu sebeple şeriatça meşrûdur.
Osmanlılar kapıkulu düzenini en üst düzeye taşımışlardır.
Osmanlılar vakıf yoluyla pek çok hayırlar yapmışlardır.
 

Halil İnalcık, bir röportajında "Rum halkı ehl-i zimme hukuku (zımmî) dairesinde koruma, Rum Ortodoks rahiplerinin ayrıcalıklarını tanıma, Osmanlı egemenliğinin hızlı yayılış sırrını açıklar." ifadelerini kullanmıştır.

Osmanlı Devleti’nde bütün yetkiler padişahta toplanırdı. Ancak o, bu yetkilerini keyfi biçimde kullanamazdı. Padişah her şeyden önce devlet işlerinin İslam hukukuna uygun olarak yürütülmesinden sorumluydu. Ayrıca adalet ilkesine ve Türk örfüne de uymak zorundaydı.