11. Sınıf: Türk Dili ve Edebiyat - 3. Ünite: Şiir - Tanzimat Dönemi'nde Şiir Test Soruları - Test Çöz- 2023 Yeni MEB Eğitim Müfredatına Uygun Yeni Nesil Test Soruları
TestSorular'da sadece oturum açmış öğrenciler çözdükleri testlerden puan kazanabilir.
Yok benim amacım puan toplamak değil sadece kendimi geliştirmek istiyorum diyorsan, sorular seni bekliyor.
Tanzimat şiirinde, bir yandan eski nazım şekilleri devam ederken diğer yandan Batı’dan, özellikle Fransız edebiyatından alınan nazım şekilleri kullanılır. Eski nazım şekilleriyle birlikte ahenk unsurları da devam eder. Konu genişler, konu birliğine, kompozisyon bütünlüğüne gidilir. Gazel, kaside, murabba, kıt’a, terkibibent gibi divan edebiyatı nazım şekilleriyle o zamana kadar pek ele alınmayan hürriyet, vatan sevgisi, adalet, millet, ilerleme, tabiat, teknik, fizik ötesi gibi kavramlar işlenir.
Tanzimat Dönemi’nin en önemli düşünce, sanat ve siyaset adamlarından birisidir. “Toplum için sanat” anlayışını benimsemiştir. Sanatı, toplumun Batılılaşması için bir araç olarak kullanmıştır. Onun sanat anlayışını iki evrede incelemek mümkündür. İlki, şairin bir divan şairi olarak göründüğü, ilk gençlik yıllarında tamamen eski şiirin zevk ve estetiğini yansıttığı evredir. İkincisi ise Avrupa’ya gittikten sonra yeni edebiyatı benimsediği ve o yolda yapıtlar verdiği evredir. Bu evrede Fransız edebiyatını örnek almış, romantizmin etkisinde kalmıştır. Şiirleri biçim bakımından eski, konu bakımından yenidir. Yurt, ulus, özgürlük gibi konuları işlemiştir. Hürriyet Kasidesi, Vatan Şarkısı, Vaveyla, Vatan Türküsü, Murabba, Vatan Mersiyesi bu dönemde kaleme alınmış öne çıkan manzumelerindendir.
Hürriyet Kasidesi
Ne mümkün zulm ile bî-dâd ile imhâ-yı hürriyet
Çalış idraki kaldır muktedirsen âdemiyetten
Ne efsûnkâr imişsin âh ey didâr-ı hürriyet
Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
Su Kasidesi
Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su
Yümn-i na’tünden güher olmış Fuzûlî sözleri
Ebr-i nisandan dönen tek lü’lü şeh-vâra su
(I) Recaizade Mahmut Ekrem eserlerinde “sanat için sanat anlayışını” benimsemiştir. (II) “Her şey şiirin konusu olabilir.” diyerek şiirin konusunu genişletmiştir. (III) Romantizm akımından etkilenmiş; aşk, doğa, ölüm acısı şiirlerinde başlıca tema olmuştur. (IV) Hece ölçüsüyle de şiirler yazan sanatçı, çoğunlukla aruz ölçüsünü kullanmıştır. (V) Şiirlerinde yeni nazım biçimlerini kullanmış ancak divan edebiyatı nazım biçimlerini denememiştir.
Ziya Paşa divan şiiri geleneğine bağlı olmasına rağmen şiirlerinde siyasi ve felsefi konuları, sosyal aksaklıkları işler.