Tarihi Yollar - 1

Türk tarihinde, Türk kültürünün temel unsurlarında İpek Yolu’nun önemi büyüktür. Türklerin yaşadığı geniş coğrafi bölgeleri birbirine bağlayan tek ulaşım yolu olan Büyük ipek Yolu, tüm Türk boylarını birbirine bağlarken, ticari ilişkilerini geliştirmiş, birlik ve beraberliklerini sağlamıştır. Döneminin kültür seviyesi çok yüksek büyük yerleşim birimlerinin kurulmasında ana rol oynamıştır. Büyük İpek Yolu’nun meşhur hâle gelmesinde Türk devletlerinin de büyük rolü olmuştur. Bu devletler tarafından hazırlanan kervanlar, bu yolla doğudan batıya ve batıdan doğuya çeşitli ticaret mallarını taşıyorlardı. Türklerin bu yola ne kadar önem verdikleri bir Özbek atasözünde şöyle anlatılmaktadır: “Kâinatta iki büyük yol vardır: Gökyüzünde Samanyolu, yer yüzünde İpek Yolu” 

(Bartholt, 1963:59).

Bu metne göre;

I. İpek Yolu sayesinde Türkler arasında ekonomik işbirliği artmıştır.
Il. İpek Yolu’na verilen önem sözlü kültüre de yansımıştır.
III. İpek Yolu’nun geçtiği yerlerde önemli kültür şehirleri kurulmuştur,

İpek yolu, Çin’in Xian kentinden başlayarak Hazar Denizi’nin güneyinden ve kuzeyinden iki kol hâlinde Avrupa’ya kadar uzanan tarihi ticaret yoludur. Kuzeyinden geçen kolu Kırım’a uğrarken, güneyinden geçen kolu Anadolu’yu boydan boya geçerek İstanbul'a kadar uzanmaktadır. Orta Asya’da İpek Yolu denetimi uzun süre Türk devletinin elinde kalmıştır. Çinliler, başta evlilik yolu olmak üzere farklı yollarla Türk devletlerine yaklaşarak İpek Yolunun sağladığı ekonomik yararları öğrenmişlerdir. Çinliler, İpek Yolunu ele geçirmek için Türklerle mücadele etmişlerdir. Türk devletleri ise İpek Yolu hakimiyetini kaybetmemek için bazen Sasanilerle bazen de Bizanslılarla iş birliği yapmışlardır.

İpek Yolu sayesinde Türkler arasında ekonomik ve kültürel ilişkiler artmıştır, ipek Yolu, Türk halklarının Çin, Kafkasya, Rusya, Hindistan ülkelerinin halkları, aynı zamanda Arap ülkelerinin halkları ile iktisadi ilişkilerin meydana gelmesinde ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca bu yol Türk halklarının yeni topraklara yerleşmesine neden olmuştur. Neticede bu halklar arasında ilim ve medeniyetin karşılıklı olarak gelişmesine yol açmıştır.

Buna göre İpek Yolu ile ilgili;

I. Türklerin farklı bölgelere yayılmasını sağlamıştır.
II. Türkler farklı milletlerle ticaret yapmışlardır.
III. Farklı medeniyetler arasında kültürel etkileşimi sağlamıştır.

İpek Yolu sadece ipeğin değil deri, porselen, mücevher vb. değerli birçok malın taşındığı bir yol olmuştur. Bu yol sadece ticari anlamda değil, kültürel etkileşim anlamında da yol üzerinde bulunan devletlerin birbirlerinden etkilenmesine neden olmuştur. Örnek olarak Çinliler, Türklerden ceket ve pantolon giymeyi öğrenmişlerdir.

Buna göre;

I. İpek Yolu’nda ipeğin yanında kıymetli birçok ürün taşınmıştır.
II. Yapılan ticaretin etkisiyle kültürel etkileşim yaşanmıştır.
III. Çinliler, yapılan alışverişin etkisiyle Türkleşmişlerdir.

Yasin Öğretmen “Tarihte Ticaret Yolları” konusunu işledikten sonra dersin sonunda aşağıdaki doğru-yanlış etkinliği öğrencilere vermiştir.

Baharat günümüzden binlerce yıl önce olduğu gibi doğu ülkelerinde kullanılıyordu. Kullanılan baharatların çoğu da Hindistan’da bulunuyordu. Karabiber, zerdeçal, tarçın, yenibahar, karanfil vb. baharat türleri Orta Çağ Avrupası’nda da çok önemliydi. Bu baharatlar Avrupalı zenginlerin de vazgeçilmez tatlarıydı. Sadece sofralarda değil eczacılıkta, parfümlerde ve tütsülerde de kullanılıyordu.

Bu bilgilere göre;

I. Baharat çeşitlerinin büyük çoğunluğu Hindistan’da bulunmaktadır.
II. Baharat türlerinden, birçok alanda yararlanılmıştır.
III. Baharatlar günümüzde, Orta Çağ’daki önemini kaybetmiştir.