Tiyatro Metinlerinin Biçim Özellikleri ve Yapı Unsurları - 1

(I) Tiyatrodaki olay örgüsüne dramatik örgü denir. (II) Dramatik sanatın temeli çatışmadır. (III) Olayların dekor ile canlandırıldığı mekâna yer denir. (IV) Anlatmaya dayalı bir tür olan tiyatronun yazım tekniği, anlatıya dayalı edebî türlerden farklıdır. (V) Tiyatro metinlerinde mekânın özellikleri sahnelerin başında verilir.

Bekçi- ... (Gezer) Neler, neler var şimdi bu evlerde! Katıla katıla ağlayan çocuklar, inim inim kıvranan hastalar. Mışıl mışıl dinlenen başlar. Bu saatte ışık yakıp oturan uykusuz ihtiyarlar. Güneş doğmadan sıcak yatağından kalkıp ev işi gören hamarat kadınlar. Neler neler! (Bir tren düdüğü. Bir katarın geçişi.) 

Kimi gelir, kimi gider. Kimi konar, kimi göçer, işte böyledir bu mahalleler. Dünkü çocuklar kocaman adam olurlar. Eskiler gider, yeniler gelir. Didiş didiş, gene bu dünya. Değişen yok sanki! Yirmi yıldır bekçilik ederim; gene o mahalle, gene o mahalle. Şöyle bir dolanmalı. (Düdük çalar. Sonra yürür. Sahneden çıkmak üzereyken uzaktan bir kadın sesi: “ Bekçi! Bekçi! diye bağırır. Tövbe estağfirullah! (Bir genç kadın koşarak gelir.) 

Kadın - Kuzum bekçi baba. Bize bir hekim bul! Hastamız ağırlaştı. Şurada bir doktor vardı, o da bu gece bir yerde nöbetçiymiş. Ben başkasını bilmiyorum, kuzum bekçi baba! 

Bekçi - Allah şifalık versin! Ama bu vakit?.. Sabaha az kaldı ya. Çok mu ağır? 

Kadın - Konu komşu başucunda bekliyor. 

Bekçi - Hangi ev? 

Kadın - Macit Bey! 

Bekçi - Ya! Vah zavallı vay! Epeyce zamandır hastaydı. Demek ağır? 

Kadın - (Ağlarken) Aman bekçi baba, bir doktor! 

Bekçi - Allah’tan ümit kesilmez, gel. (İkisi birlikte sahneden çıkarlar. Sokak feneri söner. Perde açılır.) 

(Köşebaşı)

Tiyatro, canlı bir izleyicinin önünde gerçek veya hayal edilmiş bir tecrübenin belirli bir yerdeki, genellikle bir sahnede sunulması için canlı performans gösteren oyuncuları, genellikle ……… ve …….. kullanan, iş birliğine dayalı bir formdur.

(I) Tiyatro yaşanmış bazı olay ve durumların kurmaca kişiler tarafından sahnede oynanmak amacıyla yazıldığı edebî yazı türüdür. (II) Tiyatro doğrudan göze hitap ettiği için somuttur. (III) Olay ve durumlar; karşılıklı konuşmalar ve belirli hareketlerle canlandırılarak anlatılır. (IV) Tiyatronun iki temel öğesi olay ve kişilerdir. (V) Tiyatroda perde, sahne, dekor, kostüm gibi kavramlar bulunur

Tiyatro eserlerinde kişilerin hareketleri ……….. içinde ve  ……….  kipiyle gösterilir.

İnsanı eğlendiren ve eğiten özelliği bulunan ………… ; müzik, resim ve mimari gibi güzel sanatlardan da yararlanan, konuşma ve gösteri esasına dayalı bir türdür.