Tiyatro Türleri - Modern Tiyatro - 2

• Kişisel ve toplumsal bozuklukları, komiklikleri ortaya sererek seyirciyi güldürme yoluyla düşündürme ve doğru yola yöneltmeyi amaçlayan tiyatro türüdür.
• Hayatın acı ve komik yönlerinin bir arada işlendiği tiyatro türüdür.
• İnsanların karakterlerinin ve kişiliklerinin aksak ve gülünç taraflarını gösteren komedi çeşididir.
• Günlük yaşamda yaşanan olayları merak uyandıracak ve insanları şaşırtacak biçimde anlatan tiyatro çeşididir.

Numaralanmış tanımlarla 

I. Komedi
II. Entrika komedisi
III. Karakter komedisi
IV. Dram
V. Trajedi

(I) Bilinen ilk tiyatro türü olan tragedya, acıklı yönü ağır basan bir tiyatro türüdür. (II) Manzum olarak yazılan türde konular, mitolojiden ve tarihten alınır. (III) Ana karakterlerin halktan, sıradan kişilerden olması en önemli özelliğidir. (IV) Üç birlik (zaman, olay ve mekân birliği) kuralına uyulur. (V) Klasik bir dil ve soylu üslup anlayışıyla yazılır.

Hüdaverdi — ... Merhum babanızın adını soruyorum.

Hacı Kara — Neyine lâzımdır, azizim?

Hüdaverdi — Ne demek neyine lâzımdır? Bir Cuma suresi okudum. Babanızın ruhuna göndermek istiyorum.

Hüdaverdi — ... Oğluma buyurmuşsunuz ki, babam için bugün
Cuma suresi okusun, gelsin bir abbasi vereyim.

Hacı Kara — Azizim, oğlun yanılmış.... Allah'ını seversen dükkânın önünü kapama, müşteri geliyor.

Bu parça ile ilgili,

I. Kişiler arasındaki anlaşmazlığı ortaya koyan bir çatışma vardır.
II. Komedi türünde yazılan bir oyundan alınmıştır.
III. Dramatik örgünün zamanı ve mekânı belirgin değildir.
IV. Oyuncuları yönlendirmek bakımından konuşanın hareketleri, durumu ayraç içinde açıklanmıştır.

I. Göstermeye bağlı tür olmaları
II. Nazım şeklinde olmaları
III. Üç birlik kuralına uyulma zorunluluğu
IV. Koro ve diyalog bölümlerinden oluşmaları
V. Ahlakı ve erdemi ön plana almaları

Trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla 19. yüzyılda meydana getirilen dram türünün ilkelerini --- adlı eserinde 19. yüzyıl Fransız sanatçısı belirlemiştir.

Trajedi ve dramı karşılaştıran

I. Trajedi, yaşamın acıklı taraflarını, dram ise hem acıklı hem de gülünç yönlerini işler.
II. Trajedide kişiler olağanüstü ve soylu kişilerdir takat dramda kişiler halkın her kesiminden seçilebilir.
III. Trajedide konular tarihi olaylardan ve mitolojiden alınır ama dram türünde konular günlük yaşamdan ve tarihten alınabilir.
IV. Klasik trajedide üç birlik kuralına (olay-zaman-mekân) uyma zorunluluğu yokken dramda bu kurala uymak zorunludur.
V. Trajediler nazımla yazılırken dramlar hem şiir hem de düzyazıyla yazılabilir.

Haydar Bey — Vallahi Hacı, seni tanımayan adam olsa, görünce ödü patlar.

Sefer Bey — Vallahi ben Hacı’yı böyle bilmezdim.

Hacı Kara — Adam iş başında tanınır, gadasını aldığım. Siz beni öyle arşın ölçen bilip kaale almıyorsunuz. Ama inşallah görürsünüz ki ben korkaklardan değilim. Bazı kaçakçılara hayret ediyorum. Her önlerine çıkana mallarını verip boş dönüyorlar

Bu parça ile ilgili,

I. Bir tiyatro metninden alınmıştır.
II. Konuşmalarda ağız özelliklerinin izleri görülür.
III. Yanlış anlamalara dayalı bir diyalog söz konusudur.
IV. Olağanüstü kişi, olay ve durumlardan bahsedilmiştir.

Harpagon — Hiç e! sürmedin ya. doğrusunu söyle?

Valere — Ben mi? Ne münasebet! Onun da, benim de günahımıza giriyorsunuz. Tertemiz ve saygılı bir bağ aramızdaki.

Harpagon — (Kendi kendine) Herifin bir nikâh olmadığı kalmış bizim çekmeceyle!

Valere — Ölürüm de aklımdan geçirmem ona bir kötülük etmeyi; bir meleğe kötülük edilmez.

Harpagon — (Kendi kendine) Çekmecem melek oldu, uçacak!

Valere — Bütün arzum, oturup ona bakmak. Güzel gözlerinden içime dolan sevgiyi hiçbir şey kirletmedi.

Harpagon — (Kendi kendine) Güzel gözleri de varmış çekmecemin!