Türk Edebiyatının Tarihi Dönemleri - 1

(I) Türk edebiyatının bilinen en eski ürünleri İslam öncesi döneme aittir. (II) Bu dönemdeki ürünlerde edebiyat ve din ilişkili olup yazılı ürünlere pek yer verilmemiştir. (III) islamiyetin kabulünden sonraki dönemlerde eserlerde İslami öğeler öne çıkmıştır. (IV) Hatta divan şiirindeki dinî-tasavvufi tekke edebiyatının adlandırılışında bile İslamın etkisi kendini göstermiştir. (V) 19. yüzyıldan itibaren edebiyatımızda Batı etkisi görülmeye başlanmış ve Avrupai bir edebî anlayış benimsenmiştir.

Edebiyatımızda; makale, fıkra, roman ve öykü gibi yazınsal türlerin ortaya çıkışı yazarlar tarafından ele alınması ve okur tarafından tanınması bu dönemde gerçekleşmiştir.

I.

Anladım işi sanat, Allah’ı aramak imiş
Marifet bu, gerisi yalnız çelik çomakmış
Necip Fazıl Kısakürek

II.

Kan ile kılıçtır görünen bayrağımızda
Can korkusu geçmez ovamızda, dağımızda

                                                            Namık Kemal

Devrin siyasi koşulları gereği içe kapanma, maraziliğe varan bir melankoli ve kişisellik, söz konusu edebî oluşumun olumsuz özellikleri gibi görülse de estetik değerlerde derinleşme ve gelişme daha ön plandadır.

I.
Yağmur yağıp saçıldı
Türlü çiçek saçıldı
Yinçü kapı açıldı
Çundan yıpar yugruşur

II.
Ben yürürüm yana yana
Aşk boyadı beni kana
Ne akilem ne divane
Gel gör beni aşk neyledi

III.
Açsam rüzgâra yelkenimi
Dolaşsam ben de deniz deniz
Ve bir sabah vakti, kimsesiz
Bir limanda bulsam kendimi

I. Şairler mahlas denen takma adlar kullanmıştır.
II. Şiirde bütün güzelliğine değil parça güzelliğine önem verilmiştir.
III. Sanatçılar mazmun denen kalıplaşmış sözler kullanmıştır.
IV. Genellikle aruz vezni ve nazım birimi olarak beyit tercih edilmiştir.
V. Şiirlerde biçimden ziyade içerik ön planda tutulmuştur.