Türkiye'de Madenler ve Enerji Kaynakları - 2

Tıp ve fotoğrafçılık gibi alanlarda kullanılan bu maden sıvı haldeki tek metalik madendir. İzmir, Ödemiş ve Konya, Sarayönü çıkarıldığı yerlerden bazılarıdır.

Güneş enerjisi, Güneşlenme süresinin uzunluğuna bağlı olarak artar. Güneş kolektörleri ile sıcak su elde edilir. Konutların, seraların ısıtılmasında faydalanılır.

Lise öğrencisi Esma, bahçelerinde su kuyusu açmak için yapılan sondaj çalışmasını izlemektedir. Çalışma sırasında gördüğü çamuru merak ederek çalışanlara ne olduğunu sorar. Çalışanlar şu cevabı verir; ’Bu sondaj çamurudur. Sondaj çamuru döner sondaj yöntemi ile çalışırken; delmeye yardımcı olması, soğutması, yağlaması, delgi kalıntılarını yeryüzüne taşınması gibi sebeplerle kullanılmaktadır. Kuyuda dolaşan bu malzeme sayesinde sondaj işlemi daha kolay yapılır.' Esma sondaj çamurunun fotoğrafını çekerek içeriğini araştırmaya başlar.

Seramik, porselen, cam, kaynak elektrotları ve boya sanayisinde kullanılır. Demirci (Manisa), Simav (Kütahya), Çine (Aydın), Milas (Muğla)’da çıkarılır.

Aşağıdaki tabloda Türkiye’deki enerji kaynakları yenilenme durumuna göre sınıflandırılarak gösterilmiştir.

Aşağıdaki haritada bir madenin Türkiye’de en fazla çıkarıldığı alanlar renklendirilerek gösterilmiştir.

Bu maden ile ilgili olarak,

I. Gübre ve deterjan sanayisinde kullanılır.
II. Konya, Seydişehir’de işlenir.
III. En önemli üretim merkezi Mardin Mazıdağı’dır.

Yer kabuğunda genel olarak demir, baryum, kobalt ve çinko cevherleri ile birlikte bulunur.
Demir-çelik sanayisinde çeliği sertleştirerek sert ve dayanıklı sanayi çeliği üretimi ile kimya sanayisinde kullanılır.
Türkiye’de 400’den fazla noktada çıkarılsa da başta gelen yer Denizli’nin Tavas ilçesidir.

Tükiye’de çıkartılan bir madenin özellikleri şunlardır;

Eski göl tabanlarında oluşmuş tortul depolar içerisinde bulunur.
Türkiye, yaklaşık 3,2 milyar tonluk rezervi ile toplam rezervin yaklaşık %72’sine sahiptir.
Çıkartıldığı yerler, Kırka (Eskişehir), Bigadiç (Balıkesir), Kestelek (Bursa) ve Emet (Kütahya)’tir.

Aşağıdaki fotoğraflarda linyit kömürü çıkarılan bir maden ocağı ile linyit ile elektrik üretimi yapan bir termik santralin çevresinde meydana getirdiği etki görülmektedir.

Sadece yukarıda verilenler dikkate alındığında,

I. Linyit çıkartılma sürecinde bitki örtüsü zarar görmüştür.
II. Enerji üretiminde çevreye en çok zarar veren doğal kaynak linyittir.
III. Türkiye’de en fazla elektrik enerjisi üretimi linyit kullanılarak gerçekleştirilir.
IV. Elektrik enerjisi üretimi sırasında linyit yakılması atmosfere zarar verir.

Bir iş adamı metalürji sektöründe yatırım yapmak istemektedir. Özellikle paslanmaz çelik üretmek ve bu ürettiği kırılmaya ve pasa karşı dayanıklı ürünleri silah sanayisinde kullanılmak üzere satmayı hedeflemektedir. Fabrikasını ise bu iş için kullanacağı madenin yakınlarına kuracaktır.

Aşağıdaki haritada Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeli gösterilmiştir.

Haritaya göre güneş enerjisi potansiyelinin bölgelere göre farklılık göstermesinde,

I. Bulutluluk
II. Jeolojik yapı
III. Enlem
IV. Bakı yönü

Bir iş adamı metalürji sektöründe yatırım yapmak istemektedir. Özellikle paslanmaz çelik üretmek ve bu ürettiği kırılmaya ve pasa karşı dayanıklı ürünleri silah sanayisinde kullanılmak üzere satmayı hedeflemektedir. Fabrikasını ise bu iş için kullanacağı madenin yakınlarına kuracaktır.

Batı Anadolu kıyılarında enerji üretim santrali açmak isteyen bir yatırımcı;

I. Rüzgâr
II. Taş kömürü
III. Jeotermal
IV. Petrol
V. Linyit

Madenler, metalik ve metal dışı madenler olmak üzere ikiye ayrılır.

Kanserojen içerdiği için Türkiye’de 2008 yılından itibaren fren balatası yapımında kullanımı yasaklandı.
Günümüzde itfaiyeci kıyafeti yapımında kullanılmaktadır.
Eskişehir ve Bursa çevresinde çıkarılır.

Bir nakliye şirketi aşağıdaki haritada verilen noktalardan bazı madenlerin hammaddelerini alarak Türkiye’nin farklı bölgelerine taşımaktadır.