Türkiye'de Madenler ve Enerji Kaynakları - 3

Türkiye’de kullanılan bazı enerji kaynakları farklı jeolojik zamanlarda oluşmuşlardır. Bu sebeple enerji kaynaklarının bazıları oluşum dönemi açısından daha yaşlı olabilir.

Enerji kaynaklarının kullanımı sırasında hepsinin çevreye olumsuz etkisi söz konusudur. Ancak bazı enerji kaynakları çevreye daha fazla zarar verir.

Aşağıdaki haritada Türkiye’de bir enerji kaynağının çıkartıldığı alanlar gösterilmiştir. Bu enerji kaynağının Türkiye’de çıkarılan kısmı ihtiyacın %10,3’lük kısmını karşılamaktadır. Geri kalan kısım ithal edilmektedir.

Coğrafya öğretmeni dersinde madenler ile ilgili konuda çinko ve kurşun madeninin kullanım alanları ve çıkarıldığı yerler ile ilgili öğrencilerine sorular sormuştur.

Öğrenciler şu cevapları vermiştir:

Hüseyin: Bu iki maden genellikle bir arada bulunur.
Ayşen : Yer altı haberleşme kablolarının izolasyonunda kullanılır.
Nigar : Benzin içindeki oktanın ayarlanması bir diğer kulanım alanıdır.
Yusuf : Akü ve mühimmat yapımında da kullanılır.
Tuğçe : Elazığ, (Maden) ve Kütahya (Emet), Türkiye’de en çok çıkarılan alanlardır.

I. Aynı jeolojik zamanda oluşmaları.
II. Benzer miktarda kalori içermeleri.
III. Elektrik enerjisi üretiminde kullanılmaları.
IV. Yakıldıkları zaman atmosfere zarar vermeleri.

Aşağıdaki haritada Türkiye’de bir enerji kaynağının çıkartıldığı alanlar gösterilmiştir. Bu enerji kaynağının Türkiye’de çıkarılan kısmı ihtiyacın %10,3’lük kısmını karşılamaktadır. Geri kalan kısım ithal edilmektedir.

I. İyi bir iletken olan bu maden, elektrik santrallerinde ve kablo yapımında kullanılır.
II. Çelik sanayisinin ham maddesidir.
III. Murgul (Artvin), Çayeli (Rize), Küre (Kastamonu) ve Maden’de (Elâzığ) çıkarılır.
IV. Roket ve jet yakıtları ile enerji üretiminde kullanılır.

Kaya tuzu yatakları, III. Jeolojik Zaman’da kapalı göl havzalarındaki suların buharlaşması sonucu oluşmuştur. Tuzun önemli kullanım alanları; insan gıdası, dericilik, konservecilik, kimya sanayisi ve buzlanmaya karşı kara yollarının tuzlanması şeklinde sıralanabilir.

Aşağıdaki görselde Eskişehir çevresinde çıkarılan ve yine aynı şehirde süs eşyası yapımında kullanılan bir madenin işlenmiş hali görülmektedir.

Tüm metaller içinde en çok kullanılan madenin, Türkiye’de çıkarıldığı alanlar aşağıdaki haritada gösterilmiştir.

Türkiye’de farklı enerji kaynakları kullanılmaktadır. Ancak Türkiye’de çıkarılan yerli enerji kaynaklarının Türkiye’deki ihtiyacı karşılama oranları bir birinden farklıdır.