Yüklemin Yerine Göre Cümleler - 1

Yüklemi söylenmemiş cümlelere "eksiltili cümle" denir. Eksiltili cümlelerde yüklem cümlede yoktur ama cümlenin söylenişine göre cümledeymiş gibi düşünülür. Yani cümledeki yargının ne olduğu okuyucunun yorumuna bırakılır.

I. El, el ile değirmen yel ile
II. Borç vermekle, düşman kırmakla
III. Havada var bir özlem kokusu
IV. Gidiyorum uzun ince bir yolda

Şiir okumayı çok severim. Şiirin kendine özgü bir söylenişi olmalıdır. Devrik cümle yapıları ahenkli söyleyişe önemli bir katkıda bulunur. Devrik cümleler, şiiri daha güzel gösterir gözüme. Şiirde kurallı cümleler olabilir ama tüm mısraları kurallı cümlelerden oluşan şiirler dikkatimi çekmez.

Yeni keşfedilen cüce gökadaların Samanyolu Gökadası’na olan uzaklıkları 95 bin ışık yılı ile 1 milyon ışık yılı arasında değişse de parlaklıkları Samanyolu Gökadası’nınkinin yaklaşık milyarda biri kadar.

Tren yolculuklarını sevmediğiniz doğru mu?

I. - Maalesef

Bir günlüğüne bir gücünüz olsa ne yapmak isterdiniz?

II. - Uçmak

Sizce hayatın anlamı nedir?

III. -Çalışmak

İlk kitabınızı ne zaman çıkardınız?

IV. - 1988 yılının yazında

(I) Nedense ilk olan her şey heyecanlandırırdı onu. (II) Denizde ilk yüzüşü, bayramda ilk kez şiir okuyuşu, ilk uçağa binişi... (lll) Günler öncesinden hazırlık yaptığı; heyecanla, merakla koşup geldiği okulun kapısından içeriye adımını atamamıştı. (IV) Bu durumu Halil Öğretmen görmüştü de gelip okuldan içeriye sokmuştu onu.

I. Farkında mısınız birçok canlı türünün tehlikede olduğunun?
II. Akşam oldu mu içime bir serinlik, bir huzur dolar.
III. Düşünelim bir an için yemyeşil kırlarda olduğumuzu.
IV. Bir ağaç altındasın, her dalı binbir çiçek.

(I) Nokta, çizgi, doğru, düzlem üçgen, dörtgen, kare, daire... Tüm bu terimler geometriyle ilgili. Geometri ne demek? Nasıl ortaya çıkmış? Tarihteki ilk geometri kitabını kim yazmış? (II) Peki, Atatürk’ün de bir geometri kitabı yazdığını biliyor musunuz? Atatürk’ün “Geometri” adlı kitabı ülkemizde yayımlanan ilk Türkçe geometri kitabı. (III) Daha önce geometri kitapları yayımlanmıştı kuşkusuz ancak bu kitaplardaki matematik terimleri çoğunlukla Arapça ve Farsça kökenliydi. Kitaba gelince... Yıl 1936. (IV) Atatürk, iki kişiyi İstanbul’daki bir kitabevine göndererek Fransızca geometri kitapları satın almalarını ister.

Bir ses duyuldu. Bir kuş sesi... Sol taraftaki pencerenin dışından gelmişti. Masasında ders çalışıyordu. İlk önce aldırmadı. Kuşlar elbette ötecekti. Dersine devam etti. Fakat sonra bu seste bir yalvarış, bir çağırış var gibi geldi. Yerinden kalktı. Kare camlı, büyük pencerenin yarı aralık kanadını açarak başını uzattı. Tepeleri binanın çatısını aşan koca çınarların artık kavrulmaya başlayan yaprakları arasında, ince dallarda gözlerini gezdirdi. Birden yüreği hopladı. İşte oradaydı. Pencereye yakın bir dala, ufacık bir kuş, ayağından asılmıştı.